---

โรคกระดูกพรุน

19/07/2567 16:23:07 | Views: 1,792

ทำความรู้จัก “โรคกระดูกพรุน” 
               โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis) คือ โรคที่ร่างกายมีความหนาแน่นและมวลของกระดูกลดน้อยลงจนทำให้กระดูกบางลง หักง่ายขึ้น และผิดรูปยุบตัวได้ ถ้าเกิดในส่วนกระดูกสันหลังจะทำให้กระดูกยุบตัวลงละส่งผลให้ส่วนสูงลดลงด้วย

               สิ่งที่น่ากังวลใจ คือผลจากโรคกระดูกพรุน ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงการเกิดกระดูกหัก เนื่องจากกระดูกสามารถรับน้ำหนัก แรงกระแทก หรือแรงกดได้ลดลง บางครั้งกระดูกอาจจะบางจนไม่สามารถรับน้ำหนักตัวเองได้ด้วยซ้ำ โดยกระดูกที่มักพบการหักได้บ่อย คือ สะโพก ข้อมือ และสันหลัง อาจจะเกิดหลังการบาดเจ็บแม้เพียงเล็กน้อย โดยเฉพาะส่วนกระดูกสันหลังที่หากเกิดการแตกหักอาจส่งผลร้ายแรงถึงขั้นสูญเสียการเคลื่อนไหวถาวรได้ หากเกิดการกดทับถึงไขสันหลังที่เป็นศูนย์ควบคุมระบบประสาทความรู้สึกและการเคลื่อนไหว

 

สังเกตอาการ “โรคกระดูกพรุน”
กระดูกพรุนถือเป็นภัยเงียบ เนื่องจากผู้ป่วยจะไม่รู้ตัวว่าเป็นโรคกระดูกพรุน เนื่องจากโรคนี้มักไม่มีอาการเตือนใดๆ กว่าจะรู้ว่าตัวเองเป็นโรคกระดูกพรุนก็ต่อเมื่อเกิดอุบัติเหตุและนำไปสู่ภาวะกระดูกหักเสียแล้ว  หรืออาจจะพบอาการของกระดูกที่ยุบตัวลง อาทิ

• มีอาการปวดหลังเรื้อรัง
• หลังค่อมหรือกระดูกสันหลังส่วนบนโค้งลง
• ความสูงลดลง
• กระดูกข้อมือ แขน สะโพก และกระดูกสันหลังแตกหักได้ง่าย แม้ถูกกระแทกแบบไม่รุนแรง

 

สาเหตุสำคัญของ “โรคกระดูกพรุน”
             กระดูกประกอบด้วยเซลล์สร้างกระดูก (Osteoblast) และเซลล์สลายกระดูก (Osteoclast) ซึ่งทำหน้าที่แตกต่างกัน “เซลล์สร้างกระดูก” ทำหน้าที่สร้างกระดูกขึ้นมาใหม่ สะสมแคลเซียม และช่วยสร้างกระดูกซ่อมแซมกระดูกส่วนที่บาดเจ็บสึกหรอ ส่วน “เซลล์สลายกระดูก” ทำหน้าที่สลายเนื้อกระดูก เพื่อปรับเพิ่มปริมาณแคลเซียมในเลือดเมื่อแคลเซียมในเลือดไม่เพียงพอต่อการใช้งานใรระบบอื่นของร่างกาย และสลายกระดูกในส่วนที่ไม่ได้ใช้งานเพื่อปรับรูปร่างของกระดูก

หากเซลล์กระดูกที่ทำงานไม่สมดุลกัน จึงทำให้มีการสลายกระดูกมากกว่าการสร้างกระดูกที่ส่งผลให้เป็น “โรคกระดูกพรุน” นั่นเอง

 

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เพิ่มโอกาสเป็น “โรคกระดูกพรุน”
นอกจากความผิดปกติของเซลล์กระดูกแล้ว ยังมีอีกหลายปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็น “โรคกระดูกพรุน”

• อายุ เมื่ออายุเพิ่มขึ้น กระบวนการสร้างและซ่อมแซมของร่างกายจะเริ่มช้าลง การทดแทนกระดูกส่วนที่สึกหรอก็ช้าตามไปด้วย มวลกระดูกจะน้อยลง กระดูกบางลงและแตกหักง่ายขึ้น ยิ่งหากร่างกายขาดแคลเซียมในปริมาณที่จำเป็นต่อการสร้างกระดูกก็จะเสี่ยงต่อการเป็นโรคกระดูกพรุน
• เพศ โรคนี้มักเกิดขึ้นในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย เพราะเมื่อผู้หญิงเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน  ฮอร์โมนเพศหญิง (Estrogen) ก็ลดลง ซึ่งฮอร์โมนนี้มีส่วนช่วยกระบวนการสร้างและควบคุมการสลายกระดูก ทำให้เนื้อกระดูกลดลงตามไปด้วย ส่วนในเพศชายจะมีความเสี่ยงเกิดโรคกระดูกพรุนเมื่อมีการผลิตฮอร์โมนเพศชาย (Testosterone) น้อยลง
• กรรมพันธุ์ หากมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคกระดูกพรุน ก็มีความเสี่ยงเป็นโรคกระดูกพรุนสูงกว่าคนทั่วไป
• ความผิดปกติในการทำงานของต่อมและอวัยวะต่างๆ เช่น ต่อมไทรอยด์ ต่อมพาราไทรอยด์ ต่อมหมวกไต ไตและตับ
• โรคและการเจ็บป่วย เช่น โรคภูมิแพ้ตัวเอง โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
• การบริโภค รับประทานอาหารที่มีแคลเซียม และวิตามิน ดี ไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย รวมทั้งการดื่มน้ำอัดลม กาแฟ สูบบุหรี่ หรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากเป็นประจำ
• การใช้ยา เช่น ยาสเตียรอยด์ ยากันชักบางชนิด หากจำเป็นต้องใช้ยาเหล่านี้เป็นเวลานานควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ
• น้ำหนักตัวน้อยเกินไป
• สภาวะที่ร่างกายขาดการออกกำลังกาย กระดูกไม่ได้รับแรงหรือใช้งาน

 

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจตามมาเมื่อเป็นโรคกระดูกพรุน

• มีโอกาสสูงที่กระดูกจะแตกหัก แม้จะได้รับการบาดเจ็บเพียงเล็กน้อย
• ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บปวด เคลื่อนไหวลำบาก มีข้อจำกัดมากขึ้นในการทำกิจกรรมต่างๆในชีวิตประจำวัน
• หากกระดูกที่ยุบตัวกดทับเส้นประสาท หรือขาหัก จนผู้ป่วยอาจเดินไม่ได้ ติดเตียง อาจเกิดแผลกดทับ หรือโรคติดเชื้อในระบบต่างๆ ซึ่งเป็นอาการแทรกซ้อนที่รุนแรงจนอาจเป็นเหตุให้เสียชีวิตได้

 

การวินิจฉัย
        “โรคกระดูกพรุน” เกิดได้กับทุกคน หากพบความผิดปกติเร็ว และเข้าสู่กระบวนการรักษาได้ไว ผู้ป่วยก็จะมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้ การวินิจฉัยสามารถทำได้ด้วยการตรวจค่าความหนาแน่นของกระดูก (Bone Mineral Density หรือ BMD) โดยความหนาแน่นของกระดูกของผู้ที่มีภาวะกระดูกบาง (Osteopenia) จะมีค่า BMD อยู่ระหว่าง -1.0 ถึง -2.5 และวินิจฉัยเป็นผู้ป่วยโรคกระดูกพรุนเมื่อมีค่า BMD น้อยกว่า -2.5

วิธีรักษา “โรคกระดูกพรุน”
มีหลายปัจจัยที่ทำให้เกิด “โรคกระดูกพรุน” แต่ปัจจัยสำคัญคือการทำงานของเซลล์กระดูกที่ผิดปกติ ฉะนั้นหลักการรักษาจึงต้องกระตุ้นการทำงานของเซลล์สร้างกระดูกและลดการทำงานของเซลล์สลายกระดูก ซึ่งทำได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยง ดูแลโภชนาการ ออกกำลังกายที่เหมาะสม การใช้ฮอร์โมนทดแทน การรับประทานยา การฉีดยา ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมในแต่ละราย

กระดูกพรุน ป้องกันได้
สามารถลดความเสี่ยงในการเป็นโรคกระดูกพรุนได้ โดยการดูแลใส่ใจสุขภาพและบำรุงกระดูกด้วยวิธีต่างๆ เช่น

• รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูง เช่น นม เต้าหู้ กุ้งฝอย ปลาตัวเล็ก ถั่วต่างๆ และผักใบเขียว รวมทั้งอาหารที่มีวิตามินดีสูง เช่น ตับ ไข่แดง นม ปลา ฟักทอง และเห็ดหอม เป็นต้น
• งดสูบบุหรี่
• หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์ น้ำอัดลม ชา กาแฟ หรือเครื่องดื่มที่มีสารคาเฟอีน และมีค่าความเป็นกรดสูง
• ออกกำลังกายอย่างถูกวิธีและเหมาะสมกับวัยอย่างสม่ำเสมอ
• การได้รับวิตามินดี ด้วยการสัมผัสแสงแดดอ่อนๆ เพียง ประมาณ 10นาทีต่อวัน
• ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ไม่ผอมหรืออ้วนเกินไป
• ระมัดระวังการใช้ยา โดยเฉพาะยากลุ่มสเตียรอยด์ที่ต้องใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน หากมีความจำเป็นต้องใช้ควรปรึกษาแพทย์

---

บทความโดย

---